Bezdech mieszany to jeden z trzech głównych typów zaburzeń oddychania podczas snu, obok bezdechu obturacyjnego i centralnego. Jak sama nazwa wskazuje, łączy w sobie cechy obu tych schorzeń. Oznacza to, że u chorego występują zarówno epizody związane z blokadą górnych dróg oddechowych, jak i przerwy w oddychaniu wynikające z braku impulsów nerwowych wysyłanych przez ośrodek oddechowy w mózgu.
To zaburzenie często pozostaje nierozpoznane przez wiele lat, a nieleczone prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych – od przewlekłego zmęczenia, przez choroby serca, aż po zwiększone ryzyko udaru mózgu.
Czym jest bezdech mieszany?
Bezdech senny to powtarzające się przerwy w oddychaniu podczas snu, które trwają co najmniej 10 sekund. W przypadku bezdechu mieszanego początkowo brak oddechu wynika z centralnego zaniku sygnałów nerwowych, a następnie nakłada się na to obturacja, czyli zamknięcie górnych dróg oddechowych.
Zjawisko to powoduje spadek poziomu tlenu we krwi, mikrowybudzenia i fragmentację snu, przez co organizm nie odpoczywa prawidłowo.
Objawy bezdechu mieszanego
Najczęstsze objawy, które mogą sugerować bezdech mieszany, to:
- głośne chrapanie przerywane momentami ciszy,
- nagłe wybudzenia w nocy z uczuciem duszności,
- nadmierna senność w ciągu dnia,
- trudności z koncentracją, problemy z pamięcią,
- bóle i suchość gardła po przebudzeniu,
- bóle głowy rano,
- drażliwość i obniżony nastrój,
- obniżona tolerancja wysiłku, kołatania serca.
Bliscy chorego często jako pierwsi zauważają charakterystyczne przerwy w oddychaniu i powinny one być sygnałem alarmowym do wykonania diagnostyki.
Przyczyny bezdechu mieszanego
Bezdech mieszany nie ma jednej przyczyny – wynika z nałożenia się dwóch mechanizmów:
- centralnego bezdechu sennego – mózg nie wysyła sygnału do mięśni oddechowych, co powoduje zatrzymanie oddechu,
- obturacyjnego bezdechu sennego – mięśnie gardła wiotczeją i zapadają się, blokując przepływ powietrza.
Czynniki ryzyka sprzyjające rozwojowi choroby to m.in.:
- otyłość i nadwaga,
- palenie tytoniu i spożywanie alkoholu,
- zaburzenia neurologiczne,
- niewydolność serca,
- przyjmowanie leków uspokajających i nasennych,
- nieprawidłowa budowa anatomiczna górnych dróg oddechowych,
- wiek powyżej 40 lat i płeć męska (większa częstość występowania).
Diagnostyka
Rozpoznanie bezdechu mieszanego wymaga specjalistycznych badań:
- Polisomnografia – całonocne badanie snu rejestrujące oddech, poziom tlenu we krwi, pracę serca, ruchy klatki piersiowej i fale mózgowe.
- Badania nocne EKG i saturacji – pomocnicze w ocenie niedotlenienia.
- Wywiad medyczny i obserwacje partnera – chrapanie, przerwy w oddychaniu, wybudzenia.
Polisomnografia pozwala odróżnić bezdech mieszany od czysto centralnego lub obturacyjnego.
Leczenie bezdechu mieszanego
Terapia zależy od nasilenia objawów i chorób współistniejących. Najczęściej stosowane metody to:
- CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) – aparat utrzymujący drożność dróg oddechowych poprzez stałe dodatnie ciśnienie powietrza. Jest to złoty standard w leczeniu obturacyjnego i mieszanego bezdechu.
- Adaptacyjne urządzenia wspomagające oddychanie (ASV) – stosowane w przypadku przewagi komponenty centralnej.
- Zmiana stylu życia – redukcja masy ciała, unikanie alkoholu i leków nasennych, regularna aktywność fizyczna.
- Leczenie chorób towarzyszących – niewydolności serca, nadciśnienia, zaburzeń metabolicznych.
- W wybranych przypadkach – leczenie chirurgiczne bezdechu poprawiające drożność dróg oddechowych.
Skutki nieleczonego bezdechu mieszanego
Brak terapii prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych:
- przewlekłe zmęczenie i obniżona jakość życia,
- zwiększone ryzyko choroby wieńcowej i zawału serca,
- nadciśnienie tętnicze trudne do leczenia,
- udary mózgu, zaburzenia rytmu serca,
- depresja i zaburzenia nastroju,
- pogorszenie funkcji poznawczych.
Dlatego szybka diagnoza i odpowiednia terapia są kluczowe dla zachowania zdrowia.
Podsumowanie
Bezdech mieszany to złożona postać bezdechu sennego, w której współistnieją mechanizmy centralne i obturacyjne. Objawia się głośnym chrapaniem, przerwami w oddychaniu, sennością w ciągu dnia i przewlekłym zmęczeniem. Leczenie opiera się głównie na terapii CPAP oraz modyfikacji stylu życia. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie terapii pozwala uniknąć poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego i znacząco poprawia komfort życia pacjenta.