Dolegliwości bólowe ze strony nosa najczęściej wynikają ze schorzeń jamy nosowej. Bólowi towarzyszą inne objawy takie jak wysięk z nosa, podrażnienie oczu, obrzęk, kichanie czy ból gardła. Zdarza się również, że dolegliwości są spowodowane przez nerwy twarzowe, odpowiadające za czucie w tych okolicach. Czasami uszkodzenie tych nerwów może powodować nieprzyjemny ból, jednak jest to stosunkowo rzadka przyczyna.
Stany zapalne
Stany zapalne to reakcja immunologiczna organizmu przeciwko podrażnieniom, infekcjom czy alergenom. Ból nosa jest główną oznaką rozwijającego się stanu zapalnego w obrębie jamy ustnej i nosowej. Objawami nieżytu nosa są przekrwienie i obrzęk błony śluzowej, katar i niedrożność nosa. Przedłużająca się infekcja, ze względu na podrażnienie i przesuszenie błony śluzowej może wywoływać ból. Przyczyną mogą być zarówno bakterie jak i wirusy.
U alergików, układ odpornościowy nadmiernie reaguje na powszechnie występujące czynniki drażniące, takie jak kurz czy pyłki roślinne. Może to prowadzić do przewlekłego zapalenia dróg nosowych. Powoduje to uporczywe przekrwienie, kichanie, obrzęk nosa i twarzy. Alergicznemu katarowi często towarzyszy łzawienie i pieczenie oczu.
Choroby górnych dróg oddechowych często mogą prowadzić do zapalenia zatok. Zatoki to puste przestrzenie, wypełnione jedynie powietrzem. Są ważnym elementem układu oddechowego, ponieważ są połączone z jamą nosową. Powierzchnię zatok pokrywa błona śluzowa, która wytwarza wydzielinę spływającą do jamy nosowej. Wyróżniamy cztery rodzaje zatok: czołowe, szczękowe, sitowe oraz klinowe. Gdy dochodzi do stanu zapalnego, błona wytwarza więcej wydzieliny o gęstszej konsystencji, co powoduje jej nagromadzenie w zatokach. To z kolei wywołuje ucisk w okolicach czoła, oczu i policzków, co wiąże się z bólem i tkliwością wspomnianych okolic.
Przyczyny strukturalne
Ból nosa może być również następstwem zmian w jego budowie. Zdarza się że błona śluzowa jamy nosowej i zatok pokrywa się miękkimi, bezbolesnymi naroślami – polipami. Przyczyny pojawiania się polipów nie są dokładnie poznane, jednak ich obecność może powodować obrzęki, niedrożność i przekrwienie. Warto zaznaczyć, że polipy nie są zmianami nowotworowymi. Przyczyną bólu nosa może być również skrzywienie przegrody nosowej czy wąski kanał nosowy.
Uszkodzenia mechaniczne
Każde bezpośrednie uszkodzenie nosa może skutkować ogromnym bólem. W przypadku ciosu w twarz, wypadku samochodowego czy innego urazu mechanicznego, może dojść do złamania nosa. Konieczna jest wtedy ingerencja lekarza i nastawienie kości, by zapobiec krzywemu zrośnięciu się. Nienastawiony nos może w przyszłości utrudniać oddychanie, powodować chrapanie i bezdech senny. Trwała deformacja będzie nie tylko widoczna, ale może również wywoływać krwawienia i utrzymujący się ból.
Do uszkodzenia nosa może również dojść przez nieprofesjonalnie wykonywany piercing. Źle założony kolczyk wywołuje ból, opuchliznę a nawet odrętwienie i osłabienie zmysłu węchu.
Ciało obce w nosie
Dość częstą przyczyną bólu nosa u dzieci, może być obecność ciała obcego w jamie nosowej. Zdarza się to zwłaszcza małym dzieciom, które dopiero poznają świat wszelkimi sposobami. Nawet gdy niewielki przedmiot utknie w nosie, może powodować silny dyskomfort, ból i trudności z oddychaniem.
Niektóre drobne zabawki mogą być trudne do samodzielnego wyciągnięcia w domu np. małe kulki. W takiej sytuacji należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, by zapobiec infekcjom (podrażniona lub uszkodzona błona śluzowa jest na nie bardziej podatna) i zapobiec wdychaniu ciała obcego.
Gdy jakiś przedmiot utknie w nosie, może to spowodować silny dyskomfort, ale rzadko powoduje niebezpieczne komplikacje. Objawami towarzyszącymi jest częste kichanie, ból, zaczerwienienie i krwawienie z nosa.
Jak leczyć ból nosa?
W zależności od tego, jaka jest przyczyna dolegliwości, należy zastosować właściwie leczenie. W przypadku stanów zapalnych, kataru i utrudnionego oddychania, często stosuje się krople zawierające ksylometazolinę, która pomaga udrożnić nos. Zmniejsza obrzęk błon śluzowych i stan zapalny. Poleca się również stosowanie leków z dichlorowodorkiem cetyryzyny oraz pseudoefedryną, zwłaszcza w przypadku dolegliwości ze strony zatok.
W przypadku uszkodzeń mechanicznych lub wad strukturalnych z reguły konieczna jest interwencja chirurgiczna. Dotyczy to zarówno korekty przegrody nosowej jak i dużych polipów.
Metody domowe
Oprócz farmakoterapii, pomocne mogą być również domowe metody. Na ból i obrzęki, zwłaszcza przy urazach, stosuj okłady z lodu. To zminimalizuje dalsze podrażnienie i gromadzenie się płynów w tkankach.
Starym sposobem na katar i zatkany nos są tzw. parówki, czyli nachylenie się nad miską z parującą wodą. Głowę można dodatkowo przykryć ręcznikiem i dodać do wody aromatyczny olejek np. eukaliptusowy. Para wodna nawilża błony śluzowe nosa i zatok oraz wspomaga udrażnianie nosa.
W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych ważnym elementem jest profilaktyka, polegająca na unikaniu bliskiego kontaktu z osobami chorymi. Tego typu choroby są zaraźliwe i przeważnie przenoszą się z człowieka na człowieka. Pomaga również częste mycie rąk lub noszenie maseczek higienicznych.