Zawroty głowy to uczucia subiektywne związane z wrażeniem wirowania otoczenia lub ciała. Zwykle występują wraz z oczopląsem, zaburzeniami równowagi oraz objawami wegetatywnymi, w tym nudnościami, wymiotami i bladością skóry.
Czy dzieci są w stanie opisać objawy zawrotów głowy?
Starsze dzieci radzą sobie z opisywaniem nieprzyjemnych objawów, które związane są z zawrotami głowy. Maluchy jednak nie są w stanie opisać objawów. Rodzice mogą jednak sami obserwować objawy zawrotów głowy, do których zalicza się:
- niepokój,
- nadmierną płaczliwość,
- bladość skóry,
- wymioty,
- unieruchomienie i chwytanie się podparcia,
- niezgrabny chód,
- skłonność do upadków i potknięć.
Jakie są główne przyczyny powodujące zawroty głowy?
W większości przypadków zawroty głowy są skutkiem uszkodzenia jednego z elementów tworzących narząd równowagi. Niekorzystne zmiany mogą w tym wypadku dotyczyć części obwodowej, tworzonej przez receptor przedsionkowy ucha wewnętrznego i gałązki przedsionkowe VIII nerwu czaszkowego lub części ośrodkowej tworzonej miedzy innymi przez jądra przedsionkowe w dnie komory IV oraz ośrodki w móżdżku i pniu mózgu. Niemal połowa przypadków związanych z zawrotami głowy u dzieci ma związek z zapaleniem ucha środkowego, łagodnymi napadowymi zawrotami głowy dzieci lub migreną. U małych pacjentów może być także diagnozowana choroba Méniere’a lub łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy. Wśród innych przyczyn zawrotów głowy u dzieci wymienia się także:
- zapalenie błędnika,
- przetokę przychłonki,
- wstrząśnienie błędnika będące skutkiem urazów,
- stosowanie leków ototoksycznych,
- choroby wirusowe wieku dziecięcego, w tym odrę, świnkę i różyczkę,
- niedorozwój ucha wewnętrznego o podłożu genetycznym,
- łagodny napadowy kręcz karku u niemowląt,
- obecność guzów występujących w ośrodkowym układzie nerwowego,
- stany zapalne w obrębie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- stwardnienie rozsiane,
- depresję,
- chorobę lokomocyjną,
- choroby o charakterze ogólnoustrojowym, takie jak: cukrzyca, niedokrwistość, niewydolność nerek, arytmia.
Warto dodać, że w niektórych przypadkach jednoznaczne wskazanie przyczyn zawrotów głowy nie jest możliwe.
Jakie badania powinny być wykonywane w przypadku występowania zawrotów głowy?
W przypadku występowania zawrotów głowy u dzieci wskazane jest przeprowadzenie diagnostyki, której celem jest wskazanie przyczyn problemów. Diagnostyka może obejmować:
- badania laryngologiczne, w tym badanie otoskopowe i badanie słuchu,
- badania neurologiczne,
- badania okulistyczne,
- EEG,
- badanie odruchów przedsionkowo-rdzeniowych,
- rejestrację oczopląsu samoistnego i indukowanego,
- diagnostykę obrazową (KT, NMR),
- badania laboratoryjne..
Neuroobrazowanie głowy za pomocą wysokospecjalistycznych badań obrazowe obejmujących tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) są pomocne w wykrywaniu nieprawidłowości strukturalnych, które mogą mieć związek z obecnością guzów czy występowaniem innych przyczyn neurologicznych. W przypadku zawrotów głowy mogą być także wykonywane badania kręgosłupa, ponieważ stenoza kanału kręgowego czy dyskopatia mogą powodować zaburzeń równowagi. W tego rodzaju przypadkach wskazane jest wykonanie badań obrazowych kręgosłupa, w tym rezonansu magnetycznego (MRI). U dzieci mogą być także przeprowadzane badania neurologiczne, takie jak elektroencefalogram (EEG) czy elektromiografia (EMG), a także badanie przepływu krwi w tętnicach szyjnych i kręgowych, czyli badanie USG Doppler. W ramach diagnostyki wykonywać można także badania laryngologiczne, takie jak audiometria lub video otoskopia oraz badania funkcji błędnika, koordynacji nerwu przedsionkowo-ślimakowego i gałek ocznych. Przykładem tego rodzaju badań jest elektronystagmografia (ENG) i wideonystagmografia (VNG).
Czy schorzenia laryngologiczne mogą być przyczyną problemów?
Tak. Schorzenia laryngologiczne mogą powodować zawroty głowy. Dzieje się tak z uwagi na to, że błędnik odpowiedzialny za równowagę położony jest w uchu środkowym. Większość chorób obejmujących ten narząd może zatem powodować problemy związane z utrzymaniem stabilności ciała. Do przyczyn tego rodzaju zmian zalicza się między innymi:
- przewlekłe zapalenie ucha środkowego,
- guzy nerwu słuchowego,
- otosklerozę.
Jak leczyć zaburzenia równowagi?
Rodzaj prowadzonego leczenia zależy w głównej mierze od przyczyn dolegliwości oraz od nasilenia się przykrych objawów. Leczenie musi być zatem poprzedzone wykonywaniem badań umożliwiających precyzyjne rozpoznanie oraz wskazanie podłoża występujących dolegliwości. W leczeniu pojawiających się zaburzeń prawidłowej równowagi wykorzystywać można różne metody, w tym tak zwane leczenie farmakologiczne obejmujące podawanie leków. W szczególnych przypadkach można rozważać zastosowanie leczenia chirurgicznego, a także wdrożenie terapii przedsionkowo-ruchowej i psychoterapii. U nieco starszych dzieci wskazana jest zmiana stylu życia obejmujące zrezygnowanie z przetworzonego pożywienia czy słodyczy. Zalecany jest także ruch na świeżym powietrzu oraz rozpoczęcie stosowania technik relaksacyjnych.