Czym jest tak zwana uchyłkowatość jelita grubego?

Uchyłkowatość jelita grubego to stan, w którem dochodzi do rozwoju zmian w obrębie jelita grubego, w tym w okrężnicy esowatej, a nieco rzadziej także w bliższych odcinkach jelita. Uchyłki jelit to zmiany, które mogą mieć charakter nabyty lub wrodzony. Wrodzone uchyłki jelita grubego są drobne i mają średnicę nieprzekraczającą jednego centrymetra. Uchyłki mają charakter przepukliny błony śluzowej przez błonę mięśniową okrężnicy. Budową są zbliżone do woreczków i zbudowane są z błony śluzowej i surowiczej, a ich liczba może sięgać od kilku do kilkudziesięciu. Wrodzone uchyłki określane są jako tak zwane uchyłki prawdziwe, ponieważ zbudowane są ze wszystkich warstw ściany jelita. Występują one stosunkowo rzadko i zwykle nie dają dokuczliwych objawów. Tym samym, uchyłkowatość jelit jest stanem bezobjawowym, który wykrywany może być i przypadkowo, na przykład podczas kolonoskopii. Choroba uchyłkowa jelita grubego może się również pojawiać w związku z występowaniem uchyłków esicy. Tego rodzaju zmiany diagnozowane są głównie w krajach rozwiniętych, a połowa przypadków osób po pięćdziesiątym roku życia. Zobacz także inne choroby jelita grubego.

Jakie są przyczyny powstawania zmian?

Uchyłkowatość esicy to jedna z tak zwanych chorób cywilizacyjnych, które dotyczą głownie państwach wysoko rozwiniętych. Główną przyczyną pojawiania się zmian jest nieprawidłowa dieta, w tym niedostateczne spożycie błonnika pokarmowego. Włókna roślinne obecne są w warzywach, owocach i zbożach oraz wysoce przetworzonej żywności praktyczne nie występują. Brak błonnika w diecie powoduje niedobór składnika w organizmie oraz prowadzi do:

• nadmiernych skurczów jelit,
• przerostu mięśniówki,
• wzrostu ciśnienia wewnątrzjelitowego.

Tego rodzaju zmiany predysponują do powstawania uchyłków okrężnicy. Uchyłki jelita grubego mogą również powstawać na skutek rozwoju chorób powodujących osłabienie tkanki łącznej będącej elementem będącym ściany jelit. Wśród tego rodzaju chorób wymienia się:

• zespół Marfana,
• zespół Ehlersa-Danlosa.

Jakie są najczęstsze objawy choroby?

W większości przypadków występowanie uchyłków jelita grubego to stan bezobjawowy, ale w choroba uchyłkowej jelit mogą pojawiać się:

• dolegliwości bólowe w lewym dolnym kwadrancie brzucha,
• bóle w podbrzuszu,
• zaburzenia prawidłowego rytmu wypróżnień,
• zaparcia,
• biegunki,
• krew w kale.

Jak leczy się uchyłki?

W razie wystąpienia objawów zapalenia uchyłków należy zgłosić się do lekarza gastrologa. W ramach diagnostyki przeprowadzane może być badanie endoskopowe oraz badania obrazowe, takie jak wlew kontrastowy, USG, czy tomografia komputerowa. Występowanie uchyłków jelita grubego i ich leczenie zwykle nie wymaga zabiegu operacyjnego. W pierwszej kolejności wskazane jest podawanie leków oraz dbanie o zbilansowaną dietę, która powinna być bogata w błonnik oraz płyny. W przypadku braku poprawy stanu pacjenta można sięgać po środki przeczyszczające, takie jak makrogole czy metyloceluloza. W leczeniu uchyłkowatości jelit stosowane mogą być również leki wpływające na rozkurczenie mięśniówki gładkej, czyli drotawerynę czy hioscynę. W stanach zapalnych uchyłków zalecane jest przyjmowanie paracetamolu.

Jakie są możliwe powikłania?

Leczenie typowej i niepowikłanej choroby uchyłkowej obejmuje zwykle zmianę nawyków żywieniowych i farmakoterapię oraz przynosi dobre rezultaty. Należy jednak pamiętać o tym, że nieleczona choroba uchyłkowa może prowadzić do poważnych powikłań, w tym

• ostrego zapalenia uchyłków,
• krwawienia z uchyłków,
• krwotoku z uchyłków,
• przedziurawienia ściany przewodu pokarmowego,
• ropienia jamy brzusznej,
• niedrożność przewodu pokarmowego.

W ramach leczenia powikłań zalecany jest odpoczynek i leżenie, a także stosownie ścisłej dietę. Konieczne jest również odpowiednie nawodnienie organizmu oraz stosowanie antybiotyków pod ścisłym nadzorem medycznym. W skrajnych przypadkach, w których dochodzi do występowania poważnych powikłań, w tym między innymi krwotoku czy krwawienia, niedrożności, perforacji czy nawracających zapaleń wskazane jest zastosowanie leczenia operacyjnego. Warto dodać, że niepokojące objawy mogą w tym wypadku wynikać nie tylko z obecności zmian w postaci uchyłków lub też długo utrzymującego się stanu zapalnego, ale również mogą mieć związek z innymi przyczynami powodującymi nasilone dolegliwości bólowych oraz wzdęcia. W ramach różnicowania przyczyn konieczne jest przeprowadzenie badań uzupełniających w postaci wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. Wskazana jest konsultacja przeprowadzona przez lekarza rodzinnego oraz uzupełniona o opinię internisty, który może zlecić dodatkowe badania w celu pełniejszej oceny stanu zdrowia pacjenta oraz zaproponować dalsze postępowanie.