Smak to jeden z głównych zmysłów, za pomocą którego ocenia się jakość spożywanego pożywienia. Za odbiór bodźców odpowiadają kubki smakowe znajdujące się w jamie ustnej– na języku, podniebieniu, wargach, wewnętrznej stronie części policzków, a także w krtani i górnej części przełyku. Sprawiają, że człowiek odczuwa wrażenia smakowe składające się z pięciu rodzajów, tj. słodkiego, słonego, kwaśnego, gorzkiego i umami. Niestety, ale występują zaburzenia, które mogą znieść całkowicie odczuwanie smaku, osłabić go lub nasilić. Problem, choć wydaje się błahy, to wcale taki nie jest. Osoby nieodczuwające smaku mogą zaprzestać spożywania pokarmów, często chwilowa utrata zmysłu prowadzi do późniejszych poważnych problemów ze zdrowiem. Zobacz, co może być przyczyną utraty smaku!
Zaburzenia smaku- definicja
Do problemów zaliczamy nie tylko utratę smaku, ale także nadwrażliwość smakową, zmianę odczuwania smaków, zarówno ich intensyfikację, jak i całkowite osłabienie. Bodźce zostają odbierane przez kubki smakowane, ale bardzo duże znaczenie w tym przypadku ma także sprawnie działający zmysł węchu, bowiem to on pozwala na prawidłową ocenę jedzonej żywności. Wiele ludzi ignoruje ten problem, uważając go za mało ważny, jednak ma on duży wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Osoby borykające się z tym problemem czują zniechęcenie do spożywania posiłków, gdyż podczas tej czynności, nie odczuwają żadnych emocji.
Wyróżnia się cztery główne grupy zaburzeń smaku, tj.:
- aguesia– całkowity brak odczuwania smaku
- hypoguesia– osłabienie odczuwania smaku
- dysguesia– złe odbieranie bodźców smakowych, np. wszystko ma metaliczny posmak
- hiperguesia– wzmocnione odczuwanie smaku.
Utrata smaku przyczyny
Zaburzenia smaku najczęściej są objawem choroby, wynikiem przyjmowania leków lub zaburzeń organizmu. Utrata smaku najczęściej jest powodem:
- choroby górnych dróg oddechowych i ucha
- ubocznym skutkiem zażywania leków, np. antybiotyków, środków wpływających na zmniejszenie wydzielania kwasu solnego przez żołądek, leków przeciwhistaminowych, hormonalnych, czy cytostatyków
- silnego urazu głowy
- przebycia radioterapii w okolicach głowy lub szyi
- zaburzenia węchu
- utraty kubków smakowych wraz z wiekiem (najczęściej u osób po 60. roku życia)
- stosowania protez zębowych
- niedoborów składników mineralnych
- zaburzeń hormonalnych
- chorób neurologicznych (w stwardnieniu rozsianym, boreliozie)
- braku odpowiedniej higieny jamy ustnej, występuje także u osób pijących w nadmiarze alkohol i palących nałogowo papierosy.
Utrata smaku- rozpoznanie
W diagnostyce zaburzeń smakowych największe znaczenie ma ogólny wywiad medyczny, sięgający przebytych chorób w przeszłości. W tym przypadku zaleca się wizytę u internisty, laryngologa i neurologa. Lekarzem typowo zajmującym się zaburzeniami smaku jest otolaryngolog– koncentruje się on na badaniu jamy nosowej i zaburzeń węchu, a problem może być zlokalizowany gdzie indziej, szczególnie gdy utrata smaku pojawiła się nagle i niespodziewanie, wówczas rozszerzona diagnostyka jest wskazana.
Utrata smaku- leczenie
Leczenie ma na celu wyeliminowanie przyczyny oraz poprawę jakości życia chorego. Jeśli ageuzja występuje w wyniku choroby jamy ustnej lub dróg oddechowych, wówczas można mieć pewność, że jest ona chwilowa, należy wyeliminować infekcję. Jeśli jest skutkiem przyjmowanego leku- lekarz winien znaleźć odpowiedni zamiennik medykamentu. Niestety, jeśli utrata smaku jest nieodwracalna, jedynie co pomaga to edukacja pacjenta, wówczas zaleca się odpowiednio długo żuć pokarmy, wzbogacać je w składniki odżywcze i stosować większą ilość ziół.