U 50% niemowlaków obserwuje się po karmieniu ulewanie, które jest niegroźną formą refluksu wynikającego z niedojrzałości ich przewodu pokarmowego. Nie wywołuje on utraty apetytu ani spadku wagi oraz zwykle ustępuje przed pierwszym rokiem. Natomiast kiedy ulewanie u niemowlaka przybiera formę gwałtownych i obfitych wymiotów o różnych porach dnia i nocy (także podczas snu), to warto udać się z dzieckiem na konsultację lekarską. Nieleczony refluks może być przyczyną różnych chorób, dlatego też warto wiedzieć, jak rozpoznać i leczyć refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt.
Przyczyny refluksu u niemowląt
Na wstępie trzeba wyjaśnić samo zjawisko refluksu żołądkowo-przełykowego. Otóż w miejscu złączenia się przełyku i żołądka znajduje się zwieracz, dzięki któremu przyjmowany pokarm nie cofa się -pozostaje w żołądku, gdzie jest trawiony. W sytuacji kiedy zwieracz przestaje działać prawidłowo i nie zamyka się zaraz po przyjęciu pokarmu mamy do czynienia z refluksem, a więc cofaniu się do przełyku lub jamy ustnej treści pokarmowych i kwasu żołądkowego powodującego u niemowląt ulewanie. I o ile tak zwane ulewanie u noworodka po karmieniu nie budzi niepokoju, to gwałtowne i obfite wymioty powinny być skonsultowane z lekarzem gastroenterologa, ponieważ refluks u niemowląt może być przyczyną schorzeń takich, jak:
- zapalenie krtani;
- astmy;
- przewlekłego zapalenia oskrzeli;
- powracającego zapalenia płuc;
- zapalenia przełyku.
Refluks u niemowlaka objawy
Przede wszystkim, o czym była już mowa, refluks powoduje u noworodków tak zwane ulewanie się, które może przybrać formę wymiotów w różnych sytuacjach. Poza tym u niemowlaków z ostrą formą refluksu obserwuje się:
- spadek apetytu;
- niechęć do jedzenia;
- utratę masy ciała;
- trudności w połykaniu – upośledzona koordynacja ssania i połkania, krztuszenie się i wymioty;
- rozdrażnienie;
- płaczliwość;
- niedokrwistość.
Poza tym refluks powoduje u dzieci:
- chrypkę;
- nocne napady kaszlu (zwykle 1-3 godzin po zaśnięciu);
- zapalenie ucha środkowego;
- zapalenie zatok;
- ubytki szkliwa zębów z uwagi na obecność w cofającej się do jamy ustnej treści pokarmowych zawierających kwas solny i enzymy trawienne.
Diagnostyka refluksu u niemowlaka
Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt jest diagnozowany poprzez 24-godzinną pH-metrię przełyku, która pozwala ocenić w jakim stopniu błona śluzowa przełyku jest narażona na kwaśną zawartość żołądka. Badanie to przeprowadza się zarówno w dzień, jak i podczas snu.
Ponadto wykonuje się RTG klatki piersiowej z kontrastem by sprawdzić czy występują nieprawidłowości w budowie anatomicznej przewodu pokarmowego oraz zaburzeń jego motoryki. W diagnostyce refluksu żołądkowo-przełykowego sięga się także po badanie endoskopowe, które pozwala ocenić zmiany zapalne błony śluzowej przełyku i stwierdzić występowanie owrzodzeń.
Leczenie refluksu u niemowląt
Najczęściej refluks u noworodka leczony jest poprzez zmianę sposobu karmienia:
- podawanie bardziej gęstego mleka w przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym;
- karmienie w takiej pozycji, aby niemowlę było jak najbardziej wyprostowane (dotyczy to zarówno matek karmiących piersią, jak i butelką).
Poza tym niemowlę nie powinno być karmione, jeśli jest niespokojne lub płacze.
Kiedy refluks żołądkowo-przełykowy przybiera ostrzejszą formę zaleca by niemowlę spało na brzuchu na pochylonym materacu. Poza tym lekarz może zastosować leczenie farmakologiczne lekami wzmacniającymi mięśnie przełyku i żołądka, a także chroniącymi błonę śluzową układu pokarmowego.