Zespól Sjögrena (zwany zespołem suchości) to schorzenie zaliczane do zaburzeń autoimmunologicznych. Zmiany chorobowe obejmują błony śluzowe, kanały łzowe oraz gruczoły ślinowe. Należy jednak podkreślić, że mogą one wystąpić również w obrębie innych narządów (m.in. nerek, żołądka, jelit, wątroby, płuc, trzustki, naczyń krwionośnych, stawów, układu nerwowego). W zdecydowanej większości przypadków głównym objawem jest przesuszenie oczu oraz poczucie suchości w jamie ustnej. Pacjenci nie skarżą się na pogorszenie ogólnego samopoczucia, jednak warto wziąć pod uwagę, że każdy przypadek jest zupełnie inny. Zespół suchości może mieć charakter pierwotny lub wtórny. W drugim przypadku schorzeniu towarzyszy inna choroba o podłożu autoimmunologicznym (np. reumatoidalne zapalenie stawów).
Zespół Sjögrena – u kogo występuje?
Szacuje się, że zespół suchości może występować nawet u 0,01-4% ludzkiej populacji. Schorzenie częściej występuje u kobiet, jednak może dotknąć także mężczyzn. Nie można jednoznacznie powiedzieć, co wywołuje chorobę, a przyczyn wystąpienia uciążliwych dolegliwości może być wiele. Dużą rolę odgrywają tutaj hormony płciowe, które wpływają na pracę układu odpornościowego.
Zespół Sjögrena często występuje u kobiet w okresie menopauzy, a także po przekwitaniu. Trzeba wiedzieć, że skaza autoimmunologiczna zwiększająca ryzyko wystąpienia choroby może pojawić się już kilka lat wstecz. Początkowo nie daje ona żadnych objawów. Takie zjawisko występuje przede wszystkim w przypadku nieprawidłowo przebiegającej ciąży oraz tocznia rumieniowatego noworodka. Należy podkreślić, że zespół suchości może objawiać się również bólem podczas stosunku oraz przewlekłym zmęczeniem.
Zespół Sjögrena przyczyny
Na chwilę obecną nie można jednoznacznie wskazać przyczyn zespołu Sjögrena. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że choroba stanowi połączenie czynników genetycznych oraz środowiskowych, jednak nie ma to potwierdzenia w badaniach naukowych. Do potencjalnych czynników zwiększających ryzyko rozwoju schorzenia można zaliczyć infekcje wirusowe oraz bakteryjne, które zmuszają układ odpornościowy do pracy. Nie bez znaczenia jest także uwarunkowanie genetyczne – u niektórych pacjentów zespół suchości przekazywany jest z pokolenia na pokolenie.
Jeśli u bliskich krewnych zdiagnozowano zespół Sjögrena, to istnieje wyższe ryzyko wystąpienia omawianego schorzenia. W opisywanym przypadku zwiększa się prawdopodobieństwo rozwoju chorób autoimmunologicznych, jednak nie w każdym przypadku jest to zespół suchości. Nie istnieje potwierdzony wzór dziedziczenia dolegliwości.
Zespół Sjogrena objawy
Objawy zespołu Sjögrena nie są identyczne, a więc każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia. Warto zaznaczyć, że nie zawsze diagnoza schorzenia jest prosta. Stopień nasilenia dolegliwości jest zmienny. Poniżej przedstawiono najpowszechniejsze objawy zespołu suchości.
Objawy zespołu suchości oczu:
- swędzenie lub pieczenie oczu,
- wrażenie piasku pod powiekami,
- bolące, czerwone i opuchnięte powieki,
- duża ilość lepkiej wydzieliny w kącikach oczu (po przebudzeniu),
- nieprzyjemne odczucia podczas patrzenia na światło,
- rozmazany obraz,
- nasilenie objawów w przypadku suchego powietrza.
Objawy zespołu suchości jamy ustnej:
- problemy z mówieniem,
- trudności w żuciu oraz połykaniu pożywienia/płynów,
- chrypka,
- bolący i popękany język,
- pękanie i przesuszenie kącików ust,
- dolegliwości ze strony dziąseł (m.in. próchnica, stany zapalnej, owrzodzenia, pleśniawki),
- przesuszenie i pieczenie gardła,
- zmiana odczuwania smaków.
Pozostałe objawy zespołu suchości:
- dolegliwości skórne (m.in. swędzenie, pieczenie, wysypka),
- brak energii,
- chroniczne zmęczenie,
- suchość pochwy,
- suchy i męczący kaszel,
- obrzęknięte gruczoły ślinowe,
- dolegliwości bólowe ze strony mięśni i stawów,
- problemy z zapamiętywaniem i koncentracją,
- dolegliwości trawienne,
- zmiany nowotworowe (chłoniaki nieziarnicze).
Zespół Sjögrena diagnoza
Zespół suchości jest zwykle kłopotliwy w rozpoznaniu. Pierwszym krokiem jest oczywiście skonsultowanie niepokojących objawów z lekarzem rodzinnym. Po otrzymaniu skierowania do specjalisty należy wykonać różnego typu badania. Pacjent może zostać skierowany do stomatologa, laryngologa, okulisty czy reumatologa. Wszystko zależy od tego, jakie dolegliwości u niego wystąpiły.
Diagnozy nie ułatwia fakt, że zespół Sjögrena może dawać objawy sugerujące inne choroby. Należy wiedzieć, że skutki uboczne przyjmowania leków z niektórych grup mogą sugerować wystąpienie zespołu suchości. Właśnie dlatego ogromne znaczenie ma nie tylko wywiad z pacjentem, ale również badania fizykalne i laboratoryjne.
Zespół Sjögrena leczenie
Zespół Sjögrena nie jest chorobą uleczalną. Jedynym dostępnym rozwiązaniem jest więc łagodzenie objawów, tak aby nie utrudniały one codziennego funkcjonowania. Najczęściej przepisywany są leki, które minimalizują ryzyko wystąpienia powikłań oraz nieodwracalnych uszkodzeń tkanek. Pacjent musi także prowadzić zdrowy tryb życia i stosować się do restrykcyjnych wskazań specjalisty.
Przeczytaj również: Obrzęk błony śluzowej nosa. Przyczyny, objawy, leczenie.