Paciorkowce to bakterie, które mogą powodować liczne zmiany, w tym zarówno stosunkowo łagodne, jak i zagrażające zdrowiu. Drobnoustroje te mogą bowiem wywoływać niegroźne zapalenie mieszków włosowych, jak również zmiany nowotworowe w obrębie jelita grubego czy sepsę. Należy również dodać, że patogeny stanowią poważne zagrożenie dla kobiet ciężarnych, ponieważ mogą przyczyniać się do uszkodzenia płodu czy zwiększenia ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego.
Czym charakteryzują się paciorkowce?
Paciorkowce, czyli streptokoki to kuliste bakterie, które nie posiadają zewnętrznej błony komórkowej. Tego rodzaju gram-dodatnie mikroorganizmy tworzą łańcuchy różniące się długością. Są one organizmami inwazyjnymi i w łatwy sposób przenikają w głąb skóry oraz tkanki łącznej. Duża inwazyjność wynika między innymi z obecności otoczki komórkowej, która wykazuje właściwości antygenowe i nie jest prawidłowo rozpoznawana przez układ immunologiczny człowieka. Co ważne, nie wszystkie paciorkowce są drobnoustrojami chorobotwórczymi, ponieważ w skład tej grupy wchodzą również dobroczynne paciorkowce mleczne.
Jakie można wyróżnić rodzaje paciorkowców?
Tego rodzaju bakterie stanowią dość liczną i zróżnicowaną grupę, w skład której wchodzą bakterie ropotówrcze, zieleniejące czy kałowe. Co ważne, do tej grupy organizmów zaliczane są również pneumokoki, czyli dwoinki zapalenia płuc.
W jaki sposób dochodzi do rozprzestrzeniana się tego rodzaju bakterii?
Jak wspomniano powyżej, streptokoki wykazują dużą inwazyjność. Do ich rozprzestrzenienia może dochodzić drogą kropelkową, ponieważ patogeny obecne są w ślinie i wydzielinie z nosa osoby chorej. Rozprzestrzenianie paciorkowców odbywać się może zatem przez kichanie, kaszel lub nawet poprzez rozmowę. Należy dodać, że drobnoustroje rozprzestrzeniają się również przez przedmioty, w tym sztućce, a także niedomyte owoce i warzywa.
Jakie choroby mogą wywoływać streptokoki?
Streptokoki to grupa bakterii, która może wywoływać różnorodne choroby.
Paciorkowiec ropotwórczy
Paciorkowiec ropotwórczy wywołuje między innymi:
- różę,
- płonicę,
- pęcherzycę,
- anginę,
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie wsierdzia,
- liszajec,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- posocznicę,
- martwicze zapalenie powięzi,
- chorobę reumatyczną.
Bakterie zieleniejące
Bakterie zieleniejące są składnikiem flory bakteryjnej i mogą wywoływać ropnie zębów oraz przewlekłe zapalenie wsierdzia.
Enterokoki
Enterokoki bytują w przewodzie pokarmowym i mogą wywoływać zapalenie pęcherzyka, dróg moczowych i opon mózgowych oraz zmiany nowotworowe w obrębie jelita grubego.
Paciorkowiec bezmleczności
Paciorkowiec bezmleczności będący składnikiem flory bakteryjnej jamy ustnej oraz zlokalizowany w górnych drogach oddechowych i przewodzie pokarmowym człowieka może stanowić zagrożenie dla kobiet ciężarnych, ponieważ po przedostaniu się do dróg rodnych powoduje uszkodzenie błon płodowych, poród przedwczesny lub zaburzenia prawidłowego rozwoju płodów i noworodków. Może wówczas dochodzić do rozwoju sepsy lub zapalenia płuc u dzieci.
Pneumokoki
Pneumokoki to z kolei organizmy, które występują w gardle i zatokach nosowych nawet co trzeciego zdrowego dziecka i co dziesiątego dorosłego. Nie powodują one zwykle żadnych dolegliwości, ale w przypadku dzieci poniżej 2. roku życia i osób o obniżonej odporności i starszych mogą prowadzić do zakażenia opon mózgowo-rdzeniowych, ostrego zapalenia płuc, bakteremii i posocznicy. Do osłabienia organizmu i zwiększonej podatności na rozwój niekorzystnych zmian przyczynia się w tym wypadku przemęczenie, stres oraz osłabienie organizmu po niedawnym przejściu innych chorób. Ryzyko rozwoju niekorzystnych zmian można w znacznym stopniu ograniczyć poprzez szczepienia ochronne oraz zachowywanie wysokich standardów higienicznych.
Jakie objawy mogą towarzyszyć infekcji bakteryjnej?
Wśród typowych objawów infekcji o podłożu paciorkowcowym wymienia się:
- obrzęk, bolesność i zaczerwienienie gardła spowodowane przekrwieniem błony śluzowej gardła,
- zapalenie migdałków i podniebienia miękkiego,
- a także gorączkę,
- wysięk ropny,
- biały nalot występujący na śluzowce języka.
Powiększeniu mogą również ulegać węzły chłonne. Okres wykluwania się choroby wynosi zwykle od dwóch do pięciu dni.
W jaki sposób przebiega proces leczenia?
W przypadku chorób o podłożu bakteryjnym stosuje się antybiotykoterapię, która obejmuje podawanie amokscyliny lub penicyliny. Leki powinny być przyjmowane przez około dziesięć dni, co ogranicza ryzyko występowania ewentualnych powikłań. Podawanie leków może i powinno być poprzedzone wykonaniem wymazu z gardła i antybiogramu. Pozwala on określić wrażliwość danej grupy bakterii na określony antybiotyk, co zwiększa skuteczność leczenia oraz skraca jego czas. Leczenie może być wspierane przez sposoby domowe. Polegają one na podawaniu chorym produktów, które zawierają naturalne antybiotyki, w tym zioła i olejki roślinne. Pacjenci powinni zatem spożywać czosnek, cebulę oraz ekstrakty z pestek grejpfruta. Zalecane jest również przyjmowanie olejków pozyskiwanych z liści oregano, imbiru, jeżówki, korzenia chrzanu, a także owoców żurawiny, miodu i propolisu. Jeśli domowe sposoby leczenie nie przynoszą efektów skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub lekarzem laryngologiem.
Na czym polega skuteczna profilaktyka zakażeń paciorkowcami?
Paciorkowiec ma dużą zdolność łatwego rozprzestrzenia się. Zalecane jest zatem unikanie kontaktu z osobami chorymi. Poza tym, należy zadbać o odpowiednią dawkę snu, zbilansowaną dietę oraz aktywność fizyczną. Warto również unikać sytuacji stresowych oraz przyjmować owoce i warzywa, które bogate są w witaminę C.