Pneumokoki, czyli bakterie Streptococcus pneumoniae to drobnoustroje, które mogą powodować szereg niekorzystnych zmian zachodzących w organizmie. Co ważne, powikłania związane z chorobami wywoływanymi przez pneumokoki mogą być groźne dla życia pacjentów.
Pneumokoki – charakterystyka
Dwoinka zapalenia płuc to gram-dodatnia bakteria, która posiada na swojej powierzchni otoczkę z polisacharydów. W przypadku poszczególnych szczepów pneumokoków stwierdza się zmienność w zakresie budowy otoczki. Warto dodać, że drobnoustroje mogą wywoływać choroby o dość ciężkim przebiegu oraz groźnych dla życia powikłaniach. Należy również wspomnieć o tym, że wraz z upływem czasu stwierdzana jest coraz większa ilość szczepów bakterii, które są oporne na dotychczas stosowane antybiotyki.
Czy zakażenie pneumokokami może mieć poważne konsekwencje?
Zdecydowanie tak. Bakterie przenoszą się drogą kropelkową, co wpływa na ich łatwość transmisji. Atakuje ona śluzówkę nosa i gardła oraz przenika do mózgu oraz płuc, gdzie rozwijać się może ostry stan zapalny.
Kto podatny jest na infekcje o podłożu pneumokokowym?
Dwoinki zapalenia płuc mogą atakować osoby w każdym wieku i wywoływać groźne dla życia zmiany. Na ich wystąpienie szczególnie podatne są osoby, w przypadku których układ odpornościowy nie działa w pełni efektywnie lub nie został jeszcze w pełni wykształcony. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku dzieci, u których dwoinki mogą w łatwy sposób migrować do dolnych części układu oddechowego. W grupie ryzyka ciężkiego zachorowania znajdują się również:
- osoby w podeszłym wieku,
- nosiciele wirusa HIV oraz chorzy na AIDS.
Jakie choroby mogą być wywoływane przez tego rodzaju bakterie?
Jak wspomniano powyżej, dwoinki mogą wywoływać szereg niekorzystnych zmian i chorób, w tym:
- ostre zapalenie płuc,
- bakteriemię, czyli zapalenie krwi,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- posocznicę, czyli uogólnione zapalenie krwi.
Poza tym, na skutek infekcji bakteryjnej może dochodzić do rozwoju stanów zapalnych w obrębie:
- wyrostka robaczkowego,
- kości, stawów i szpiku kostnego,
- ślinianek,
- pęcherzyka żółciowego,
- otrzewnej,
- wsierdzia i osierdzia,
- jąder, najądrzy, prostaty, jajowodów, pochwy oraz szyjki macicy.
Dwoinki mogą również wywoływać mniej groźne dla życia choroby, wśród których wymienia się zapalenie spojówek, zatok przynosowych oraz ucha środkowego. Infekcje o ostrym przebiegu wymagają leczenia na oddziałach szpitalnych, zaś pozostałe choroby leczone są w warunkach domowych. Warto pamiętać, że w przypadku infekcji wywoływanych przez tego rodzaju bakterie może dochodzić do groźnych dla życia powikłań, w tym ostrej niewydolności oddechowej. Z tego powodu infekcje nigdy nie powinny być bagatelizowane.
Czym charakteryzuje się pneumokokowe zapalenie płuc?
Pneumokokowe zapalenie płuc to choroba, na którą każdego roku umiera około miliona ludzi. Niemal połowa z tych przypadków dotyczy dzieci i niemowląt, osób starszych oraz chorych na AIDS. Wśród objawów zapalenia płuc wymienia się:
- duszności,
- podwyższoną temperaturę ciała oraz dreszcze,
- dolegliwości bólowe w okolicy klatki piersiowej,
- kaszel przebiegający wraz z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny.
W przebiegu choroby w pęcherzykach płucnych zbiera się płyn utrudniający efektywną wymianę gazową. Podczas badania lekarskiego stwierdzane są szmery w płucach, a elementem diagnostyki jest zdjęcie rentgenowskie, które może uwidocznić niekorzystne zmiany. Warto podkreślić, że stan pacjenta może być bardzo poważny. Wówczas konieczne jest pilne wdrożenie leczenia z wykorzystaniem antybiotyków o szerokim spektrum działania.
Czym cechuje się pneumokokowe zapalenie ucha środkowego?
Tego rodzaju zapalenie ucha stanowi powikłanie przeziębienia i zwykle dotyczy najmłodszych pacjentów. Jego leczenie wymaga wdrożenia antybiotykoterapii. Infekcja powoduje dolegliwości bólowe ucha oraz przytłumienie słuchu. Dzieci stają się wówczas płaczliwe i rozdrażnione. Pocierają one uszy oraz mogą cierpieć na nudności, wymioty i biegunki. Brak wdrożenia odpowiedniego leczenia może prowadzić do utraty słuchu oraz upośledzenia prawidłowego rozwoju dziecka.
Czym jest pneumokokowe zapalenie zatok przynosowych?
Tego rodzaju zapalenie objawia się występowaniem ropnej wydzieliny, która zatyka nos. Poza tym pojawia się ból głowy, kaszel, nieprzyjemny zapach z ust, gorączka oraz dochodzi do upośledzenia węchu. Pacjenci mogą się również uskarżać na zaostrzenie objawów alergii oraz astmy. Brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub kości szczękowej.
Czy warto decydować się na szczepienia przeciw pneumokokom?
Zdecydowanie tak. Szczepienia stanowią bowiem formę skutecznej ochrony przez rozwojem chorób wywoływanych przez pneumokoki oraz groźnych dla życia powikłań. W sprzedaży dostępna jest szczepionka dla dzieci poniżej 2. roku życia, która chroni zapewnia ochronę przed siedmioma groźnymi patogenami przez około piętnaście lat. Jest ona dobrze tolerowana, a ewentualne odczyny poszczepienne są łagodne i samoistnie ustępują po kilku dniach. U dzieci starszych, dorosłych i osób po 65. roku życia cierpiących na anemię, choroby serca i płuc oraz cukrzycę zaleca się użycie dostępnej w sprzedaży szczepionki skonugowanej. Wykazuje ona wysoką skuteczność ochrony i uodparnia pacjentów na kilkanaście lat. Pacjenci mogą się również decydować na przyjęcie szczepionki polisacharydowej, która jednak wykazuje niższą oraz krótszą skuteczność ochrony przed pneumokokami.