Zapalenie uszu

Zapalenie ucha może być diagnozowane u osób w każdym wieku. Należy wiedzieć o tym, że zapalenie uszu przebiega z silnym bólem, który spowodowany jest toczącym się stanem zapalnym.

Z jakich elementów składa się narząd słuchu?

Na ucho zewnętrze składa się małżowina uszna oraz przewód słuchowy zewnętrzny. Ucho środkowe tworzy jama bębenkowa zawierająca zestaw kosteczek słuchowych. Ucho środkowe oddzielone jest od ucha zewnętrznego błoną bębenkową oraz za pomocą trąbki słuchowej łączy się z jamą gardłową. Elementem ucha wewnętrznego jest błędnik, który tworzony jest przez ślimak, trzy kanały półkoliste oraz przewód słuchowy wewnętrzny.

Czym charakteryzuje się zapalenie ucha zewnętrznego?

Zapalenie diagnozowane jest często i może dotyczyć pacjentów w każdym wieku. Zazwyczaj proces zapalny obejmuje przewód słuchowy zewnętrzny i pojawia się na skutek uszkodzenia gruczołów łojowych i spadku ilości ochronnej woskowiny oraz może następować na skutek:

• uszkodzenia nabłonka,
• nadmiaru wilgoci,
• zmiany pH przewodu słuchowego,
• zmian występujących u alergików oraz chorych na cukrzycę.

Poza tym, pojawiające się infekcje mogą mieć podłoże bakteryjne, grzybicze lub wirusowe. Zakażenia bakteryjne wywoływane są przez Staphylococcus aureus czy Pseudomonas aeruginosa, zakażenia grzybicze powodowane są przez grzyby z rodzaju Candida lub grzyby pleśniowe, zaś zakażenia wirusowe mają związek z wirusem opryszczki lub ospy. Zapalenie manifestuje się:

• bólem, który nasila się przy ruchu żuchwą,
• wyciekiem surowiczej lub ropnej wydzieliny,
• świądem,
• niedosłuchem.

Leczenie obejmuje oczyszczanie przewodu słuchowego przez otolaryngologa, stosownie antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych w formie maści, zawiesin lub produktów doustnych. Brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do zapalenia ucha środkowego, małżowiny, wyrostka skutkowanego, a nawet do utraty słuchu. W rozpoznaniu pomocne jest badanie laryngologiczne, wymaz mikrobiologiczny oraz zdjęcie radiologiczne.

Jak przebiega zapalenie ucha środkowego?

Zapalenie tego rodzaju zazwyczaj dotyczy niemowląt oraz dzieci w wieku przedszkolnym i nasila się w okresie jesienno-zimowym. Ma ono związek ze specyficzną budową trąbki słuchowej u maluchów, u których jest ona szeroka, krótka oraz ustawiona poziomo. Cechy te powodują, że zakażenia obejmujące jamę nosowo-gardłową mogą szybko obejmować również ucho środkowe. Poza tym, stany zapalne ucha środkowego i niedrożność ujścia trąbki słuchowej może mieć związek z:

• alergiami,
• przerostem migdałka gardłowego,
• obecnością polipów oraz nacieków nowotworowych,
• zaburzeniami immunologicznymi,
• dymem tytoniowym,
• refluksem żołądkowo-przełykowym,
• występowaniem wrodzonych wad twarzoczaszki.

Zapalenie może mieć charakter ostry, wysiękowy oraz przewlekły. W przypadku zmian o ostrym nasileniu stan zapalny rozwija się w jamie bębenkowej, która zachowuje swoją ciągłość. Zmianom towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych wywołana przez wirusy lub bakterie. W przypadku zapalenia wysiękowego dochodzi do zalegania płynu. Błona bębenkowa jest zachowania, a objawy zapalenia są ograniczone. Zapalenie uszu wysiękowe może mieć podłoże bateryjne, bakteryjne i wirusowe, a brak jego leczenia może prowadzić do zmian w obrębie ucha środkowego i trwałego uszkodzenia słuchu. W przypadku zapalenia przewlekłego dochodzi do ubytku błony bębenkowej, wycieku z ucha oraz niedosłuchu. Tego rodzaju zapalenie może mieć podłoże bakteryjne. Wśród typowych objawów stanów zapalnych ucha środkowego wymienia się:

• silny ból o charakterze tętniącym,
• pogorszenie jakości słuchu,
• uczucie nieprzyjemnego rozpierania,
• wzrost temperatury ciała,
• pogorszenie samopoczucia,
• brak apetytu,
• wymioty,
• wyciek surowiczy lub ropny.

Rozpoznanie zmian możliwe jest dzięki badaniu laryngologicznemu, w tym otoskopowemu, które wykorzystywane jest w celu oceny stanu błony bębenkowej. Poza tym, wykorzystuje się audiogram, tomografię komputerową oraz badania bakteriologiczne wydzieliny. Brak odpowiedniego leczenia może prowadzić do:

• perforacji błony bębenkowej,
• zniszczenia kosteczek słuchowych,
• tympanosklerozy,
• porażenia nerwu twarzowego,
• zapalenia ucha wewnętrznego,
• powikłań wewnątrzczaszkowych, w tym ropni mózgu czy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenia kości skroniowej,
• głuchoty,
• zaburzonego rozwoju psychofizycznego dziecka.

Leczenie obejmuje stosowanie antybiotyków oraz leków przeciwbólowych, obniżających gorączkę oraz zmniejszających obrzęk w rejonie ujścia trąbki słuchowej. Konieczne może okazać się nacięcie błony bębenkowej lub usuwanie migdałka gardłowego.

Czym cechuje się zapalenie błędnika, czyli ucha wewnętrznego?

Tego rodzaju zapalenie może prowadzić do poważnych powikłań, w tym utraty słuchu. Może się ono pojawiać jako następstwo:

• zapalenia ucha środkowego,
• infekcji bakteryjnej, wirusowej lub wywołanej przez pierwotniaki,
• urazu,
• chorób autoimmunologicznych.

Może mieć ono charakter ostry lub przewlekły i przebiega wraz z:

• pogorszeniem samopoczucia,
• zmęczeniem,
• zawrotami głowy i zaburzeniami równowagi,
• pogorszeniem słuchu i głuchotą,
• oczopląsem,
• szumami usznymi,
• nudnościami i wymiotami.

Brak leczenia może prowadzić do utraty słuchu, uszkodzenia narządu równowagi, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, kości skroniowej oraz ropni mózgu i móżdżku. Podczas diagnostyki wykorzystuje się badania laryngologiczne, neurologiczne i obrazowe, a leczenie oparte na antybiotykach lub zabiegach operacyjnych przeprowadza się zawsze w warunkach szpitalnych.