Migdałki, czyli tak zwane tonsille to niewielkie struktury, które pełnią jednak ważną rolę w organizmie. Stanowią one element układu limfatycznego i mogą ulegać niekorzystnym zmianom. Wśród przyczyn najczęstszych problemów upatruje się brak odpowiedniej higieny i pielęgnacji, a brak odpowiedniej profilaktyki może prowadzić do powstawania detrytu czyli kamieni migdałkowych.
Czym jest detryt?
Kamienie migdałkowe to niewielkie grudki, które gromadzą się w zagłębieniach migdałków. W większości przypadków tworzone są one przez martwe komórki skórne, bakterie, śluz oraz resztki jedzenia. Kamyki, czyli czopy mogą także powstawać w przebiegu anginy, chorób zatok i innych infekcji rozwijających się w jamie ustnej.
Dlaczego angina może być przyczyną odkładania się kamieni migdałkowych?
Angina to choroba, której towarzyszy stan zapalny migdałków. Choroba może być powodowana zarówno przez bakterie, jak również przez wirusy, których obecność sprzyja powstawaniu kamieni migdałkowych. Poza tym, w przebiegu choroby dochodzi do intensywnej produkcji śluzu w migdałkach oraz odkładania się zwiększonej ilości martwych komórek w obrębie migdałków. Wszystkie te czynniki umożliwiają tworzenie się kamieni migdałkowych.
Jakie mogą być inne przyczyny powstawania kamieni migdałkowych?
Kamienie migdałkowe mogą powstawać w przebiegu chorób zatok, w tym przewlekłych stanów zapalnych. W efekcie tego rodzaju niekorzystnych zmian dochodzi do tworzenia się przetoki między zatokami a gardłem, a w efekcie do stagnacji w obrębie migdałków śluzu oraz patogenów chorobotwórczych. Warto dodać, że wszystkie infekcje rozwijające się w jamie ustnej, których przyczynami są bakterie przyczyniają się do rozwoju kamieni migdałkowych.
Czym są tak zwane krypty migdałkowe?
Krypty migdałkowe to zagłębienia i kanaliki, które są obecne w tkance migdałków. W warunkach fizjologicznych te niewielkie struktury umożliwiają efektywne przechwytywanie i zatrzymywanie patogenów, w tym wirusów i bakterii oraz innych potencjalnie szkodliwych substancji. Tego rodzaju blokada zapobiega przedostaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu. Z uwagi na specyficzną budowę krypty migdałkowe mogą stać się jednak miejscem gromadzenia się martwych komórek skóry, bakterii, resztek pokarmowych i złogów minerałów. W efekcie tego rodzaju niekorzystnych zmian dochodzi do powstawania kamieni migdałkowych. Należy dodać, że w zazwyczaj kamienie migdałkowe nie są groźne dla zdrowia, ale mogą być przyczyną mogą dyskomfortu i przykrych dla pacjenta dolegliwości.
Jakie objawy mogą towarzyszyć rozwojowi detrytu?
Kamienie na migdałkach mogą nie dawać żadnych specyficznych objawów lub mogą powodować halitozę, czyli nieświeży oddech. Wśród innych objawów, które mogą stanowić konsekwencję detrytu wymienia się:
- powiększenie migdałków,
- ból gardła,
- trudności w połykaniu i uczucie zatkanego gardła,
- kaszel.
Nieprzyjemny zapach z ust ma związek z rozkładaniem się substancji, które zawarte są w czopach migdałkowych. Kamień znajdujący się na migdałkach może z kolei powodować uczucie obcego ciała w gardle i trudności w połykaniu, zaś występujące w obrębie migdałków czopy mogą drażnić błonę śluzową gardła i powodować kaszel.
Jak leczyć detryt?
Rodzaj stosowanego leczenia zależy od przyczyn problemów oraz nasilenia się dolegliwości. W przypadku niewielkich zmian można sięgać po domowe sposoby leczenia, które obejmują płukanie gardła solą fizjologiczną oraz stosowanie preparatów antyseptycznych. W przypadku występowania dolegliwości wskazane jest utrzymywanie wilgotności jamy ustnej poprzez spożywanie odpowiedniej ilości wody. W sytuacji, w której złogi migdałkowe są konsekwencją infekcji bakteryjnych wskazane jest wdrożenie antybiotykoterapii, a w skrajnych przypadkach konieczna jest tonsillektomia, czyli chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych.
Czy możliwe jest usuniecie niewielkich kamieni migdałkowych?
Tak. Niewielkie zmiany mogą być z powodzeniem usuwane z użyciem wacika lub specjalnej pipety. Małe czopy migdałkowe można usuwać delikatnie palcem, ale zawsze należy zachować ostrożność w celu uniknięcia urazu migdałków. Łatwiejszemu usuwaniu kamieni sprzyja ostrożne płukanie krypt migdałków z użyciem strzykawki lub specjalnego irygatora do jamy ustnej.
Zobacz także artykuł: Wycięcie migdałków – kiedy jest wskazane?
Jak dbać o zdrowie jamy ustnej i migdałków?
W celu zapobiegania niekorzystnym zmianom warto stosować odpowiednią profilaktykę zdrowia. Obejmuje ona używanie specjalnych płynów do higieny jamy ustnej zawierających w swoim składzie chlorheksydynę lub chlorek cetylopirydyniowy. Tego rodzaju produkty skutecznie redukują ilość bakterii w jamie ustnej i ograniczają ryzyko związane z powstawaniem czopów retencyjnych i aft. Stosowanie płukanek przygotowywanych na bazie soli fizjologicznej lub wody utlenionej sprzyja utrzymaniu odpowiednego nawilżenia jamy ustnej oraz redukuje ilość bakterii i innych chorobotwórczych drobnoustrojów. Dostępne w sprzedaży płyny zawierające olejki eteryczne wspomogą codzienną higienę jamy ustnej oraz zmiękczą złogi i odświeżą oddech przyczyniając się do zapobiegania powstawania przykrego zapachu z ust. W przypadku zalegania detrytu w migdałkach oraz występowania przykrych objawów warto także sięgać po działające miejscowo spraye zawierające w swoim składzie nano srebro koloidalne, ektoinę lub wyciągi roślinne.